Yanma ve yangın, günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ancak çoğu zaman yeterince dikkat etmediğimiz olaylardır. Yanma, bir madde ile oksijenin kimyasal reaksiyona girerek ısı ve ışık üretmesi sürecidir, yangın ise bu sürecin kontrolsüz bir şekilde yayılması ve çevresine zarar vermesiyle oluşur. Peki, yanma nasıl gerçekleşir ve yangınlar neden bu kadar tehlikeli hale gelir? İlk olarak yanma bahsiyle başlayalım:
YANMA NEDİR?
Yanma maddenin, ısı ve oksijenle birleşmesi (reaksiyonu) sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Yanma olayının oluşabilmesi için; yanıcı madde , yanma ısısı, oksijen’ in bir arada olması gerekmektedir. Buna yanma üçgeni adı verilir:
Yanıcı madde bilindiği üzere sayılamayacak kadar çoktur. Ancak yakıcı madde olarak sadece oksijen bilinmektedir. Oksijen havada %21 oranında bulunur. Burada yanmayı sağlayan saf oksijen değildir. Havada bulunan oksijendir. Hava içerisinde %12-16 oranında oksijen bulunması yanma için yeterli olmaktadır. Yanma sırasında ısınan hava yukarı çıkmakta onun yerine yanlardan oksijen taşıyan yeni hava akımı boşluğu doldurmakta, dolayısıyla madde yanana kadar veya müdahale ile yanma durduruluncaya kadar devam etmektedir. Rüzgar belirli bir zaman biriminde ateşe daha fazla oksijen verdiğinden körükleyici etki yapar. Büyük hacimli yerlerde oksijen oranı fazladır, bu nedenle bodrum, tiyatro, sinema veya düğün salonu gibi geniş mekanlarda yangının yayılması daha çabuk gerçekleşir.
YANMANIN ÇEŞİTLERİ
Yavaş Yanma (Oksidasyon, Oksitlenme)
Yavaş yanma, yanıcı maddenin yetersiz oksijen nedeniyle, yeteri miktarda ısı, buhar veya gaz üretemediği durumlarda meydana gelir.
Örneğin; demirin ve bakırın oksitlenmesi.
Hızlı Yanma
Alev, ısı, ışık ve korlaşmanın oluştuğu ve yanmanın bütün belirtilerinin ortaya çıktığı yanma çeşididir.
Örneğin; Mum, naftalin, odun, kömür.
PARLAMA VE PATLAMA
Parlama; kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. Örneğin; Benzin.
Patlama ise; aniden meydana gelen bir yanma olayıdır. Burada dikkati çeken husus, maddenin tamamının bir anda yanmasıdır.
Kendi Kendine Yanma
Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir.
Örneğin; Bezir yağına bulaştırılmış bir bez parçası bir süre sonra alev alarak yanmaya başlayabilmektedir.
Yangın Nedir ?
Yararlanmak amacı ile yakılan ateş dışında oluşan ve kontrolden çıkmış yanma olayına “YANGIN” denir. Bir cismin yanabilmesi için, ortamda en az % 14-18 oranında OKSİJEN bulunması gereklidir. (Normal şartlar altında, havada bulunan OKSİJEN oranı % 21’dir.)
Yangının kısa sürede ne kadar hızla büyüyebileceğini aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz:
Net veriler elimizde olmamakla birlikte İstatistiki Yangın Nedenlerini şu şekilde belirtebiliriz:
YANGIN ANINDA DOĞRU DAVANIŞ ŞEKİLLERİ
Yangın anında panik yapmamak ve hızlı karar alarak çabuk hareket etmek önemlidir. Bunu yapabilmek için önceden yangın anında nasıl hareket etmemiz gerektiğini bilmemiz gerekir. Aşağıdaki videodan yangın anında nasıl hareket etmemiz gerektiğini izleyebilirsiniz:
