Türkiye’de sığınakların yapımı, kullanımı ve bakımı Sığınak Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bu yönetmelik, konutlardan kamu binalarına, sanayi tesislerinden toplu yaşam alanlarına kadar birçok yapıda hangi şartlarda sığınak zorunluluğu olduğunu ve sığınakların hangi teknik özelliklere sahip olması gerektiğini açıkça ortaya koyar.
👉Sığınak, nükleer ve konvansiyonel silahlarla, biyolojik ve kimyevi harp maddelerinin tesirlerinden ve tabii afetlerden insanlarla, insanların yaşaması ve ülkenin harp gücünün devamı için zaruri canlı ve cansız kıymetleri korumak maksadıyla inşa edilen korunma yerleridir.
Sığınak Türleri
Yönetmelik, sığınakları iki farklı açıdan sınıflandırır:
1. Kullanacaklara Göre
Özel Sığınaklar: Kamu ya da özel binalarda yapılan, genellikle bodrum katta ya da toprağa oturan kısımlarda yer alan sığınaklardır. Eğer bina içinde yapılamıyorsa, imar planına uygun olmak kaydıyla bahçede de yapılabilir. Radyoaktif serpinti, kimyasal ve biyolojik saldırılar, nükleer patlamanın basınç ve ısı etkileri ile konvansiyonel silahların parçalarına karşı koruma sağlar.
Genel Sığınaklar: Nüfus ve trafik yoğunluğu fazla olan bölgelerde, dışarıda bulunan halkın korunması için yapılan sığınaklardır.
2. Kullanım Amacına Göre
Basınç Sığınakları: Devlet tarafından yapılan, en güçlü sığınaklardır. Nükleer patlamanın ani etkilerine (ışık, ısı, basınç, radyasyon) karşı dayanıklıdır. Aynı zamanda klasik bombalara, kimyasal ve biyolojik tehditlere karşı da koruma sağlar. Yani “tam donanımlı” sığınaklardır.
Serpinti Sığınakları: Daha çok nükleer serpinti (patlama sonrası havaya karışan radyoaktif tozlar) için yapılır. Ayrıca kimyasal, biyolojik tehditlere ve daha hafif nükleer basınç/ısı etkilerine karşı da korur. Kapsamı daha sınırlıdır.
Serpinti Sığınaklarının Özellikleri
Yönetmeliğin 7. maddesine göre, istisnalar dışında her türlü bina ve tesiste serpinti sığınağı yapılması zorunludur. Bu sığınaklarda şu kurallar geçerlidir:
Alan:
- Kişi başına en az 1 m² yer ayrılmalıdır.
- WC, duş, mutfak gibi alanlar bu hesaba dahil edilmez.
- Toplam alan en az 9 m² olmalıdır.
Hijyen:
- Her 100 kişi için ayrı ayrı kadın ve erkek WC ve lavabo bulunmalıdır.
- 50’den fazla ek kişi varsa birer WC ve lavabo daha eklenir.
Yapısal Özellikler:
- İç yükseklik en az 2,40 metre olmalıdır.
- Dış duvar ve tavan kalınlığı:
- 60 cm beton,
- 75 cm tuğla/taş,
- 90 cm sıkıştırılmış toprak olmalıdır.
- Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir dik açı dönüşlü olmalıdır.
- 100 m²’den büyük sığınaklarda iki çıkış zorunludur.
Havalandırma:
- Her sığınakta mekanik havalandırma sistemi bulunmalıdır.
- Tehdit anında hava, HEPA filtre, kum havuzu gibi özel filtrelerden geçirilerek içeri verilir.
- Elektrik kesintilerine karşı jeneratör olmalı; jeneratör devre dışı kalırsa insan gücüyle çevrilen bir kol sistemiyle fan çalıştırılabilmelidir.
Sığınakların Bakımı ve Denetimi
- Resmî ve özel binalardaki sığınakların bakımı, bina yönetimi tarafından yapılır.
- Meskenlerde ise sorumluluk bina maliklerinde ve yöneticilerindedir.
- Sığınaklar amacı dışında kullanılamaz; depo, otopark ya da başka bir alana dönüştürülmesi yasaktır.
